Tło historyczne Średniowiecza Europejskiego

1. Cesarstwo

     Początek epoki wyznacza upadek Cesarstwa Zachodniorzymskiego w 476 roku. Co stało się przyczyną upadku imperium? 
     Historycy twierdzą, iż jednym z elementów, które zaważyły na klęsce cesarstwa, był brak silnej władzy cesarskiej oraz stopniowy upadek znaczenia Rzymu. Już w 330 roku Konstantyn Wielki uczynił drugą stolicą cesarstwa Konstantynopol, zrównując go w prawach z Rzymem. Ponadto do upadku przyczyniły się również przyczyny natury ekonomicznej – wysoka inflacja, wysokie podatki ściągane siłą, upadek niewolnictwa. Tym samym w 476 roku, po upadku cesarstwa, w sposób umowny skończyła się epoka starożytna.
     Tymczasem Cesarstwo Wschodnie – Bizancjum – znajdowało się w epoce rozkwitu. Swym zwierzchnictwem obejmowało takie tereny jak Półwysep Bałkański, Syrię, Azję Mniejszą, Egipt, zaś swoją stolicą uczyniło Konstantynopol. Rozkwit cesarstwa nastąpił za Justyniana Wielkiego (527 – 565). Monarcha, w imię ideologii cezaropapizmu, skupiał w swych rękach władzę świecką i kościelną. Justynian zasłynął również z kodyfikacji prawa, która to następnie stała się podstawą innych kodeksów prawnych w Europie. Upadek cesarstwa nastąpił w 1453 roku, na skutek najazdu Turków na Konstantynopol. Tym samym zakończyła się epoka Średniowiecza.

2. Rola Kościoła

     Średniowiecze to okres, w którym Kościół odgrywał bardzo ważną rolę polityczną, społeczną oraz kulturową. Papieże, głowy Kościoła, mieli realny i duży wpływ na sytuację polityczną ówczesnej Europy. Na sytuację Kościoła w sposób zasadniczy wpłynęła schizma wschodnia z 1054 roku, która podzieliła chrześcijaństwo na dwa odłamy – zachodnie, łacińskie oraz wschodnie, bizantyjskie.
     Nie można również zapominać, iż Kościół w tej epoce odegrał olbrzymią rolę cywilizacyjną – doprowadził do rozwoju kultury, sztuki, literatury i filozofii. Dążył do uniwersalizacji kultury – czyli jej zjednoczenie na obszarze całej Europy na chrześcijańskiej podstawie. Olbrzymią rolę odegrały chrześcijańskie klasztory, które bardzo prężnie się rozwijały. Powstawały liczne nowe reguły (czyli zasady, na jakich ma funkcjonować nowy klasztor). Najsłynniejszą regułę stworzył św. Benedykt, założyciel opactw benedyktyńskich. Reguła ta brzmiała ora et labora (czyli módl się i pracuj).

3. Krucjaty

     Średniowieczna rzeczywistość to również wyprawy krzyżowe – tzw. krucjaty. Do ich przyczyn zalicza się nie tylko chęć krzewienia wiary i obrony chrześcijan na terenach podbitych lub zagrożonych przez muzułmanów, ale również przeludnienie w Europie czy chęć wzbogacenia się. W latach 1096-1270 odbyło się siedem krucjat:

•  I krucjata rycerska – 1096-1099 – pokonano muzułmanów, utworzono Królestwo Jerozolimskie;
•  II krucjata – 1147-1149 – pobita przez Turków;
• III krucjata – 1189-1192 – zorganizowano ją po zdobyciu przez władcę Egiptu Jerozolimy w 1189 roku. Udział cesarza Fryderyka I Barbarossy, Filipa Augusta, króla Francji oraz Ryszarda Lwie serce, która Anglii.
• IV krucjata – 1202-1204 – zniszczono Konstantynopol;
• Krucjata dziecięca – 1212;
• V krucjata – 1217-1221;
•  Krucjata cesarza Fryderyka II – 1228-1229 – odzyskano Jerozolimę, Betlejem, Nazaret;
• VI krucjata – 1248-1254 – nieudana próba opanowania Egiptu;
• VII krucjata – 1270.